Demonstratie leenstelsel *updated*
Gisteren (vrijdag 20-06-2014) ben ik met chasalin naar de demonstratie tegen het nieuwe leenstelsel voor studenten. De demonstratie georganiseerd door ROOD (jongeren afdeling van de SP) en de Groninger Studentenbond. De LSVb, FNV Jong, SOG, PINK!, CDJA, PerspectieF, Student en Stad, Word Actief, Professor Francken en Cleopatra hebben de demonstratie gesteund. De opkomst was nog niet heel groot maar gelukkig waren er ruim 100 mensen. Een hele hoop mensen hebben laten weten dat ze niet konden komen i.v.m. tentamens of andere verplichtingen maar dat ze tegen het leenstelsel zijn en graag meegelopen hadden. Voor deze mensen is er volgende week nog een kans in Utrecht en eentje in Amsterdam.
Utrecht 24 juni 2014 aanvang 16:00
Amsterdam 27 juni 2014 aanvang 15:00
Waarom demonstreren we?
Ik zelf demonstreer in eerste plaats voor een best wel egoïstische reden. Omdat ik bang ben dat de Nederlandse kennis economie, die al heel erg onder druk staat de laatste jaren, hierdoor volledig verloren gaat. Als ik straks bejaard ben zijn er dan nog wel genoeg doktoren om mij te behandelen? Zijn er nog wel verplegers als ik ooit in een bejaardentehuis kom? Wat zal de kwaliteit van de dienstverlening zijn als grote groepen mensen niet meer studeren? Zelf heb ik geen kinderen helaas maar dat betekent niet dat dit leenstelsel geen invloed op mijn leven gaat hebben. De tweede reden, en veel belangrijker volgens mij, ik wil graag zien dat mijn neefjes en de kinderen van mijn vrienden straks ook kunnen studeren zonder dat ze zowat tot aan hun pensioen moeten terug betalen.
Rekensommetjes
Iemand die een studie doet tot zijn 27-ste kan een schuld krijgen tussen de 30000 en 50000 euro word geschat. In het begin was het nog tussen de 30000 en de 35000 euro, het word dus langzamerhand al steeds meer, hoeveel zal het worden als iemand straks daadwerkelijk een studie afrond? Maar laten we positief blijven en uitgaan van een gemiddelde van 40000 euro. Dit is bijna de helft van de waarde van mijn huis ter vergelijking. Mensen mogen 35 jaar er over doen om dit terug te betalen. Zo een student moet dus 35 jaar lang 1142 euro per jaar terug betalen.
Indien iemand vrij snel na zijn studie een goede baan weet te krijgen zal dit makkelijk te doen zijn en zal deze persoon het dus ook vrij snel kunnen afbetalen, maar stel, het is iemand in Groningen, Friesland of Drenthe, regio's waar de banen steeds harder worden weggesaneerd, waar steeds meer bedrijven failliet gaan en waar de grootste werkgever ondertussen de sociale werkplaatsen zijn waar mensen gedwongen worden met behoud van uitkering full time te werken. Zo iemand zal dus, net als veel andere mensen, werken voor een uitkering. Uit ervaring weet ik dat 1100 euro op jaarbasis bij elkaar krijgen van een uitkering heel zwaar is. Dit is ongeveer 95 euro per maand wat je kwijt bent 35 jaar lang. Op een uitkering van 880 euro is dat verschrikkelijk veel geld! De meeste werkende mensen kunnen zich niet voorstellen hoe krap je zit in zo een situatie.
Maar goed, iets positiever, iemand vind wel een baan, maar het is niet een hele dik betaalde baan, b.v. iemand werkt in de zorg als thuishulp en krijgt iets meer dan een minimum loon. Deze persoon krijgt spontaan dus minder toeslagen maar moet nog steeds datzelfde geld missen elke maand. Waar zo iemand een aantal jaar geleden nog zou kunnen sparen om zijn/haar leven langzamerhand te verbeteren is deze persoon dat geld nu dus kwijt aan een studie schuld. En dan ga ik maar niet nadenken over hypotheken krijgen e.d. met zo een schuld op je naam.
Een punt wat chasalin gisteren nog noemde is ook iets om over na te denken. Stel je hebt 2 kinderen en je hebt zelf geen studie schuld en wel een redelijk inkomen, niets iets spannends maar genoeg om een beetje te sparen. Dus denk je als ouder, ik ga elke maand beetje geld opzij zetten zodat ik straks de studie van mijn beide kinderen kan betalen. Als je dan daadwerkelijk aan het sparen bent en ongeveer 1/4-de van de studie van je kinderen bij elkaar hebt weten te krijgen dan komt de fiscus langs. Op dat moment moet je namelijk opeens vermogens belasting over je spaargeld gaan betalen.
Vermogens belasting betalen is goed te doen met een goed inkomen, maar als het gaat om spaargeld voor een studie wat je net kunt missen van je loon dan is het effectief zoveel dat je niet meer verder kunt sparen maar aan het sparen bent voor de fiscus.
Dat zijn een paar financiële tegenvallers die ik zo kon bedenken van dit leenstelsel op een rijtje.
Studenten
Er zijn al onderzoeken onder studenten gedaan hoe zij hier over denken. Ongeveer 40% denkt dat zij geen studie meer zullen volgen maar voor een MBO opleiding zullen kiezen aangezien deze nog wel een basisbeurs behoud, helaas wel 172 euro per maand minder dan nu. Ongeveer 20% denkt dat zij alsnog een studie zullen volgen. De rest denkt dat zij eerst zullen gaan werken om geld te sparen voor een studie.
Als we er even bij stil staan dan kennen we een ander land wat zo een systeem heeft, Amerika. In dit land is de kloof tussen arm en rijk verschrikkelijk groot. In dit land zitten er meer mensen in de gevangenissen dan dat er studenten op school zitten. En vooral, in dit land is de crisis begonnen aangezien iedereen daar word aangemoedigd om zich in de schulden te steken. Zou het echt zo een goed idee zijn om het voorbeeld van dit land (alweer) te volgen?
Persoonlijk ben ik heel bang dat we Amerika achterna gaan en eindigen met meer dan de helft van de bevolking diep in de schulden en werkend voor een hongerloontje om maar niet nog dieper in de problemen te komen. Dat zelfde deel zal komende generaties waarschuwen om zich niet in de schulden te steken met als gevolg dat die dus niet gaan studeren en langzamerhand wordt op deze manier een groot deel van de bevolking steeds armer. De mensen die het nu al goed hebben krijgen hierdoor extra kansen om het goed te houden. Hun kinderen zullen wel gaan studeren. Hun kinderen zullen hierdoor veel meer kans op een goede baan hebben waardoor er effectief een steeds grotere kloof tussen arm en rijk ontstaat. De mensen met geld zullen in een veel betere positie zijn om te lobbyen bij de overheid en dus in een positie zijn om deze situatie in hun eigen voordeel in stand te houden. Daarnaast zal het tekort aan goed opgeleide mensen langzaam maar zeker een probleem worden met verregaande gevolgen.
Ik zou zeggen dat we dit al lang en breed uit de geschiedenis van Amerika hadden kunnen leren dus ik kan er met mijn verstand gewoon niet bij waarom onze overheid dit systeem hier wil gaan invoeren? Zeker omdat de onderhandelingen over TTIP nog steeds doorgaan en we op deze manier dus straks niet alleen een Amerikaans scholen systeem hier hebben maar ook Amerikaans arbeidsrecht zonder minimum loon! Oftewel, we gaan Amerika dan niet alleen achterna, we zijn op dat moment in de praktijk gewoon een provincie van Amerika geworden.
Wat Jet wil, wil Jetta niet
Ook is er nog het punt wat Emile Roemer in een van zijn columns aankaart. Aan de ene kant hebben we Jetta Klijnsma (Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid) die Nederland waarschuwt dat we te veel schulden hebben en niet zomaar moeten lenen. Aan de andere kant hebben we Jet Bussenmaker (Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap) die stelt dat het de normaalste zaak van de wereld is om te lenen en dat iedereen het doet dus dat een leenstelsel hier een normaal en natuurlijk voortvloeisel uit is.
Om te beginnen lijkt het mij verstandig dat onze overheid niet met tegenstrijdige boodschappen naar buiten komt. Er zijn al jaren campagnes bezig om mensen er op te wijzen dat geld lenen geld kost. Waarom wil de overheid dan nu opeens letterlijk iedereen die wil studeren in de schulden storten? Dit is erg tegenstrijdig met de campagnes om mensen hiervan bewust te maken. Campagnes die, voor zover ik weet, al sinds begin jaren 90 lopen toen op krediet kopen populair werd en overwaaide vanuit Amerika. Voor de mensen die juist hulp nodig hebben met dit soort problemen zijn dit soort boodschappen verwarrend en ik ken helaas genoeg voorbeelden van mensen die dit zullen opvatten als een aanmoediging om meer te lenen aangezien het toch normaal is en straks toch iedereen dikke schulden heeft.
Kennis economie
Enige jaren geleden, ik gok dat het zo een 10 tot 12 jaar terug was, werd bekent dat Nederland gemiddeld de best opgeleide mensen had. Op dat moment lagen wij op de derde plaats in de ICT wereld op gebied van kennis, ontwikkeling en onderzoek. Wij zijn al lang van die derde plaats verdreven. Mijn grote angst is dat wij straks nog veel dieper zinken en daadwerkelijk onze kennis uit andere landen moeten gaan halen. Op deze manier worden we jaren teruggezet, onze eigen ontwikkeling komt stil te staan en onze kennis zal, duur betaald, geimporteerd moeten worden van landen waar nog wel een goed scholingssysteem is. Ik houd mijn hart hiervoor vast. Ook merk ik dat door de huidige staat van de economie en de reactie van onze overheid hierop er steeds meer mensen om mij heen overwegen om te emmigreren naar landen die nog volop in ontwikkeling zijn. Alleen om af te komen de beknellende regels hier en de manier waarop de overheid zich niet schijnt te realiseren dat de maatschappij niet alleen de economie en het grote geld is.
Meer tegenstrijdigheid van de overheid
Als laatste wil ik de Tweet van hiernaast aanhalen, hoe kan onze overheid bedenken dat iemand van 17 niet verstandig genoeg is om een biertje te mogen drinken maar wel verstandig genoeg is om een beslissing te nemen die zijn studie tijd en de eerstvolgende 35 jaar(!!) daarna gaat bepalen? Hoe kan onze overheid verwachten dat iemand van 17 de gevolgen van zo een beslissing kan overzien terwijl ze er van overtuigd zijn dat zo iemand niet eens de gevolgen van een biertje drinken kan overzien? Ik kan deze gedachtegang niet rijmen. En ik vind het fijn, en opvallend, dat iemand van de VVD een Tweet als hiernaast de wereld in stuurt. Kennelijk is het niet alleen mijn socialistische gedachtegang die dit niet kan volgen maar vinden ook sommige VVD'ers dat dit te ver gaat. Helaas demonstreren nog niet actief mee maar ik hoop van harte dat dit gaat komen.
Zelfs mijn vader, die al mijn hele leven een VVD'er is, heeft inmiddels gezegd dat de VVD is doorgeslagen in hun marktwerking ideeën overal en dat dit soort plannen slecht zijn voor de maatschappij. Hij heeft inmiddels zijn lidmaatschap beëindigd. Ik ben trots op mijn vader, hij komt, ondanks dat het hem niet direct zal raken, op voor dit land en voor de toekomst van zijn kleinkinderen.
Als afsluiter wil ik iedereen oproepen om mee te demonstreren tegen dit leenstelsel waar mogelijk.
*Update 22-06-2014* hier nog een linkje met 6 punten van het leenstelsel ontkracht, wel van een groep die ik doorgaans zelf wat radicaal vind maar in dit geval hebben ze voor mijn gevoel compleet gelijk: Zes leugens rond het schuldenstelsel.